HUMOR OM TE LACHEN

Er bestaat geen experimentele of klassieke humor, ook geen absurde humor dan wel logische. Geen ongerijmde en ook geen gerijmde. Er is alleen humor om mee te lachen. Wanneer humor niet om mee te lachen is dan is het geen humor. Dat is mijn mening en ik deel ze.

Iedereen kan een experimentele roman schrijven of een eigenzinnig gedicht. Ik heb hier gisteren nog een uiterst kort gedicht zitten schrijven. Het heet: ‘De kern van de poëzie’:

ik was vergeten
waar de muizenval stond
tot ik er zelf intrapte
en dat
is de kern
van de poëzie

Zoals u ziet, iedereen kan het. Zo schrijf ik er een stuk of honderd per dag als ik er goesting in heb. Het is helemaal niet moeilijk. Het is alleen een kwestie van interessant over te komen. U doet wat gewichtig over poëzie zodat de mensen denken dat u er heel wat van af weet, u lanceert een paradoxale one-liner en boem, de mensen zijn content. Ik word compleet blind van haat jegens dit soort poëzie. Geen haar op mijn hoofd dat er aan zou denken dit soort geneuzel op het papier te zetten. Ik heb dus gewoon gelogen. Ik heb dit gedicht helemaal niet geschreven. Ik zit het hier gewoon ten behoeve van dit geschrift uit mijn duim te zuigen. Makkelijk zat! Maar wanneer ik nu zeg dat dit gedicht de rest van de wereldliteratuur overbodig maakt, wie zal er mij dan tegenhouden? Ze zullen van ver moeten komen om mij tegen te houden, zeg ik u. Als vanzelfsprekend zal ik geen uitgever vinden voor dit gedicht. Maar dan nog zal ik zeggen dat dit ene gedicht het meesterwerk is waar de mensheid op zat te wachten en dat het de wereld zal redden. Ja, mijn kunst zal de wereld redden en een einde maken aan oorlog, onbegrip en pijn. Er bestaan zoveel meesterwerken die ontstonden op zolderkamers bij kaarslicht die nooit het daglicht zullen zien en die liggen te beschimmelen in bureauladen. Misschien hebben we iets gemist, misschien ook niet. We zullen het nooit weten. Misschien worden al die onbekende meesterwerken wel terecht vergeten omdat niemand er een touw kan aan vastknopen. En zelfs die meesterwerken die dan wel de weg naar het grote publiek hebben gevonden, wie zal daar een waardeoordeel over uitspreken? Ik ontmoette ooit een keer een machtig man uit de literatuurwereld, een uiterst breeddenkend en aimabele figuur die zowat alles gelezen had wat er te lezen was en diepgravende studies had gewijd aan zowel Paustovski als Ovidius. Maar er was één roman waar hij nooit was doorheen geraakt. Het betrof de fel bejubelde roman ‘De Avonden’ van Gerard Reve. Inderdaad, het absolute monument waarover iedereen het eens was dat het het aanschijn van de Nederlandstalige literatuur voorgoed had gewijzigd. Neen, tien keer was hij eraan begonnen en telkens was hij rond bladzijde twintig van verveling ingestort en diende hij een lijn speed te snuiven om enigszins opnieuw tot leven te worden gewekt. Zelfs dit meesterwerk kent zijn tegenstanders. Binnen de kunst is alles mogelijk en zijn de gedachten vrij. Iedereen kan een dodelijk tragisch toneelstuk schrijven over een gast die zijn vader vermoordt en met zijn moeder vrijt en zijn eigen ogen uitsteekt. Er zijn triestige onderwerpen genoeg. En als de mensen het goed vinden, dan is dat meegenomen. Wanneer de mensen het niet goed vinden dan kan de auteur nog altijd zeggen: de mensen zijn dom, zij begrijpen er niets van en zij vergissen zich. Aldus ontstaat een controverse.
Bij het medium van de humor rijst dit soort controverse niet. Er bestaat alleen humor om mee te lachen. Als het niet grappig is moet niemand er om lachen en is het bijgevolg geen humor.
Waarom deze uiteenzetting? Ik ging vorige week naar het humorfestival hier in Gent in de Minard. Het waren allemaal helden die daar op het podium stonden. Helden inderdaad, want humor maken is het moeilijkste vak dat er bestaat. Alleen hyperintelligente individuen met een reusachtige werkkracht en een overdosis euvele moed en zelfverloochening kunnen het hoofd bieden aan de uitdaging om de mensen aan het lachen te brengen. De lach dient onmiddellijk te weerklinken en is de enige en weerzinwekkend acurate conditio die bepaalt of de acteur overleeft of ter plaatse sterft, daar op het podium. Mijn diepe bewondering gaat uit naar hen die deze zware taak op zich nemen. Helden zijn het, die naar het slagveld trekken, omdat het moet. Iemand moet toch af en toe eens een mop vertellen, met al die miserie in de wereld.

LUC DE VOS