HET LEGGEN VAN VERBANDEN
Het is mijn taak als kunstenaar om de verbanden die binnen deze samenleving bestaan bloot te leggen en te doorgronden en deze verbanden te duiden voor mijn volk.
Ik was ergens aanwezig vorige week op een feest waar een ernstige vrouw ernstige liederen zong. Die liederen handelden niet over het verhandelen van cocaïne in Los Angeles noch over het verrichten van seksuele handelingen op de achterbank van een Bentley ergens in de Bronx. Een van die liederen handelde over de geur van appels en kaneel. Dat trof mij omdat ik zelf die namiddag appelmoes had gemaakt van appelen die uit een boom waren gevallen ergens in een tuin. Blijkbaar bestaat dat nog hier en daar, appelen die uit een boom vallen en die dan liggen te blinken van de dauw in de ochtendzon op een mistige herfstochtend. Die appelen zijn beter dan de appelen in de supermarkt. Ze zien er niet zo lekker uit. Meestal zijn zij gehavend en zit er een wormpje in. Maar dat is niet zo erg. U kunt die blutsen en builen en die wormpjes er uit snijden met een mes. Versmaad toch die perfecte appelen uit de supermarkt! Niets is immers zo gruwelijk als de perfectie. Kent u Bavo Claes? Dat is een perfecte mens. Daar valt niets op aan te merken. Hij is bedaard, intelligent, bezit een mooie sonore stem en hij weet alles over de splitsing van het kanton Halle-Vilvoorde en hij heeft de gehele romancyclus ‘à la recherche du temps perdu’ van Marcel Proust gelezen. Bavo Claes moet beseffen dat hij daar mensen zoals ik veel verdriet mee doet. Ik word zodanig verdrietig van een dusdanige perfectie dat ik vaak de neiging krijg om hem in een donkere steeg te overvallen en hem dan zachtjes de keel dicht te nijpen.
Ik maakte die dag appelmoes klaar met die appelen die uit een boom waren gevallen. Ik smolt van die echte Ardeense boter in de pan, gooide de geschilde zuurzoete appelen erbij en ook een flinke schep kaneel. De geur van deze producten sloeg in mijn neus en ik was op slag op een andere plaats en in een andere tijd. Ik was terug in de keuken van mijn grootmoeder. Ik was daar nooit echt gelukkig geweest in die keuken. U kent dat wel, die geur die u terugvoert naar andere tijden. Dat is het madeleinekoekje-syndroom van Marcel Proust. Hij at een koekje en toen schreef hij een hele romancyclus naar aanleiding van de herinneringen die de smaak van dat koekje bij hem teweegbrachten. Ik zou trouwens iedereen de lectuur van deze romancyclus willen afraden. Er staan zinnen in zoals: ‘daar enige kritische instelling, die hijzelf ten opzichte van alles meende te hebben, hem volledig ontbrak, was de uiterst verfijnde vorm van beleefdheid waardoor wij aan iemand die wij aan ons verplicht weten, te kennen geven dat wij ons integendeel aan hem verplicht voelen – zonder te willen dat hieraan geloof wordt gehecht – tegenover hem verloren moeite, hij vatte alles letterlijk op.’ Dat vindt Bavo Claes wellicht een schitterende zin maar ik kan er geen touw aan vastknopen.
Ik moest gisteren optreden ergens in Limburg en een van onze medewerkers had een laptop meegebracht en ook een pornofilm op DVD. Hadden ze ons tien jaar geleden wijsgemaakt dat er een draagbare computer zou bestaan en dat we daarop films met seksuele handelingen zouden kunnen bekijken, ze hadden ons zot verklaard. Ik ben echt niet meer van deze tijd, denk ik. Er gaat van alles aan mij voorbij en ik sta er op te kijken als een uil op een kluit. In wezen leef ik voor eeuwig in de keuken van mijn grootmoeder. Op die laptop zag ik een prachtig meisje dat de liefde bedreef met een ander meisje. Iemand zei: ‘dit meisje heet Tera Patrick en zij is een van de bekendste lustobjecten uit Hollywood. Zij is zo rijk als de zee diep is. Ze heeft een eigen website. Honderdduizenden abonnees betalen maandelijks vijf dollar om op haar website te surfen. Ze is ook getrouwd met Evan Seinfeld, de zanger van de metalband Biohazard.’ Ik kende die groep wel, Biohazard. Ze hebben een pracht van een gitaarspeler, een blonde jongen, Billy Graziadei. Inderdaad, ‘dank aan God’, zo luidt zijn naam in het Italiaans.
Ik moest aan al die dingen denken toen ik mijn appelmoes stond klaar te maken. En ik moest de verbanden zien. De verbanden tussen Marcel Proust, Bavo Claes, Tera Patrick, Billy Graziadei, mijn grootmoeder, de bendeoorlogen in Los Angeles en New York, de verbanden tussen boter en kaneel en de dauw op de appelen. Ik slaagde er niet in deze verbanden te leggen. Ik nam mij voor een roman te schrijven over de onmogelijkheid van het leggen van verbanden.
LUC DE VOS
Comments are closed.