LEVE DE DIEF
Sommige mensen vinden Thom Yorke een genie en andere mensen niet. Die omschrijven hem bijvoorbeeld als een poseur met een lelijke smoel. Laten we het er op houden dat hij inderdaad geniaal is.
Ik vind, we kennen die jongen niet persoonlijk, we kennen niet zijn diepste geheimen. Laten we hem niet nodeloos beledigen. Genialiteit is binnen het popgebeuren trouwens niet zo belangrijk. Sigiswald Kuijken, de dirigent van het barokorkest ‘La Petite Bande’, noemt popmuziek zieke muziek voor zieke mensen in een zieke tijd. Misschien heeft hij wel gelijk. Waarom er over redetwisten? Kunst tracht iets te zeggen over het leven, popmuziek is het leven zelf. Denk daar eens goed over na.
We gaan er dus van uit dat Thom Yorke een genie is. Ik heb het tekstboekje van ‘Hail to the Thief’ er bij genomen om aan de hand van de verzen van bijvoorbeeld het eerste lied te onderzoeken waarin die genialiteit schuilt. Dit lied heet ‘Twee plus twee is vijf.’ Hier volgt de integrale tekst. Ik vertaal om het makkelijk te maken:
Ben jij zulk een dromer dat je de wereld wilt veranderen? Ik blijf voor eeuwig thuis waar twee plus twee altijd vijf is. Ik leg de sporen neer, barricadeer de deur en verstop me. Januari heeft aprilse grillen en twee plus twee is altijd vijf. Het is het pad van de duivel, er is geen uitweg, hoe hard je ook schreeuwt, het is te laat omdat je niet hebt opgelet. Ik tracht mee te zingen, helemaal verkeerd, makkelijk zat, niet. Ik sla ze neer als vliegen maar als vliegen blijven de smeerlappen terug komen. Niet. Misschien niet. Leve de dief. Maar ik ben er geen. Stel mijn autoriteit niet in vraag. Ik ben geen dief. Vertel de koning dat de hemel naar beneden valt terwijl dat niet zo is. Misschien niet.
Ikzelf ben een voorstander van de exegese. In wezen moet alles wat des mensen is, verklaarbaar zijn. Maar elke exegese vergt wel een aanknopingspunt. En dat vind ik niet in deze tekst. Nu ja, uit nogal betrouwbare bron vernam ik dat de zinsnede ‘leve de dief’ zou verwijzen naar de gestolen verkiezingsoverwinning van President Bush jr. Maar dan nog, wat heeft dat met die aprilse grillen in januari te maken? En waarom is twee plus twee altijd vijf? Wie is hier de ik-figuur in dit lied? Of zijn er verschillende ik-figuren? Waarom moet er iemand de koning vertellen dat de hemel naar beneden valt terwijl de hemel helemaal niet naar beneden valt? Exegese van deze tekst lijkt nutteloos en is ook nutteloos, zo meen ik. Ik durf immers te beweren dat ik weet waar Thommy naar toe wil. Hij neemt flarden van conversaties, nieuwsberichten, idées reçues, clichés allerhande, associatieve beeldenreeksen, kortom allerlei berichten uit de wereld, en gooit die op een hoop. Hij schetst aldus een beeld van de geestelijke verwarring in deze wervelende tijden, de non-communicatie en de non-conversatie die als een modderstroom over ons wordt uitgestort en waardoor wij als postmodern individu op den duur niet meer weten wat verdichting en wat waarheid is.
Wanneer mijn duiding correct is, dan vind ik deze tekst inderdaad op een geniale manier gecomponeerd door die goeie ouwe Thommy. Maar ik kan mij natuurlijk vergissen in mijn duiding. In dat geval hebben we hier toch te maken met een zanger die zomaar voor de vuist weg wat onzin uit zijn duim zuigt en is Thom Yorke dus toch geen genie. Laten we hem het voordeel gunnen van de twijfel. Leve Radiohead en regen op mij van op een grote hoogte!
LUC DE VOS
Comments are closed.