NAAR CORSICA
Ik bevind mij thans te Corsica alwaar ik aanwezig ben vanwege omstandigheden. Ik zit hier op een strand tussen de bergen mijzelf met mijn eigen zaken te bemoeien. Het is dertig graden en de zon brandt op mijn moede oogleden.
Corsica is een enorm verticaal land. Men kan er nauwelijks rechtop staan. Het is in wezen een verzameling duizelingwekkende ravijnen en afgronden. Ik word hier in bergen voortdurend gekweld door duizelingen en misselijkheid. Vandaar dat ik mij op het strand heb teruggetrokken om er gedurende uren te staren naar het horizontale fenomeen bij uitstek: de horizon van de zee.
Twee dagen geleden zat ik nog met mijn bandje op de Ijzerbedevaart. Ze hebben de Ijzerbedevaart geüpdatet. Zo noemen ze dat tegenwoordig. Wanneer ze op bijvoorbeeld sociologisch gebied iets aan de tijdsgeest willen aanpassen dan ze zeggen ze: we gaan dat hier eens updaten.
De Ijzerbedevaart voor de jeugd heet nu Ten Vrede. Naar analogie met de toneelcyclus van Tom Lanoye, Ten Oorlog. Ik zei het nog tegen die gasten van het festival: het is niet Ten Vrede maar Ter Vrede, want vrede is een vrouwelijk woord. Maar ze wilden niet luisteren. Ze zeiden: ‘de jeugd snapt dat toch niet, dat oude Vlaams. En als we dat veranderen dan klopt de analogie niet meer met Ten Oorlog, snapt u dat, Vos?’
Wij kropen daar op dat podium en speelden die hele tent plat en de mensen waren enorm content, zoals gewoonlijk. Ik kon achteraf geen pap meer zeggen. Er kwam iemand van de organisatie bij mij staan en die begon te vertellen over het nationalisme. Jongens, wat een uitleg! Dat ze Ijzerbedevaart met dit festival uit de handen van extreem-rechts hadden gehaald en dat dit zeker geen nationalistisch festival was en dat Vlaanderen vooruitstrevend diende te zijn en dat oude normen en waarden niet langer golden.
Zoals ik zei, ik kon geen pap meer zeggen want ik had enorm luid in de micro staan brullen en keihard op mijn instrument gespeeld. Ik zei tegen die mensen dat ik het allemaal prima vond. Ik had er eerlijk gezegd nog nooit over nagedacht, over dat soort zaken.
En nu zit ik er hier op het strand in Corsica toch over na te denken. Het toeval wil dat ik in het wereldbeeldenboek van Jean-Pierre Rondas zit te lezen, een bundeling van zijn cultuurfilosofische gesprekken op radio Klara. Misschien kent u dat programma. Ik lees het gesprek van Rondas met de conservatieve filosoof Roger Scruton. Deze zegt: ‘hoge cultuur is een erfenis van de verlichting met haar belangstelling voor het universele. Ik sluit mij echter ook aan bij het cultuurconcept van Johann Gottfried Herder, waarin cultuur een morele en religieuze waarde krijgt in een etnische omschrijving, met als parameters bijvoorbeeld taal of gewoonten of zelfs verzonnen en ingebeelde traditie.’
Scruton heeft het ook over nationale identiteit: ‘het is iets wat we allemaal nodig hebben,’ zegt hij, ‘het besef dat sommige dingen nu eenmaal belangrijker zijn dan het allerindividueelste welbevinden, het besef van het belang van de wereld om u heen en van uw lidmaatschap ervan.’
Volgens die Scruton is het dus van belang u als mens goed te voelen in een groep of in een gemeenschap. Dat is nu dubbel toevallig dat ik dat hier lees want ik ben hier op Corsica en hier weten ze van wanten wat nationale identiteit betreft. Eerlijk gezegd overdrijven ze nogal. De Corsicaanse ziel is ondoorgrondelijk. De geschiedenis van het eiland is bloederig. Corsica is van de Corsicanen, zeggen de Corsicanen en als uw muil hen niet aanstaat dan kunt gij oprotten. En wie niet wil luisteren moet maar voelen. Er zijn er al een heleboel die zich met de Corsicaanse zaak kwamen bemoeien met de staart tussen de benen gaan lopen. Af en toe komt er ook een bom aan te pas. Zoals ik zei: die gasten overdrijven.
Binnen dit gehele kader, de vraag naar hoe om te gaan met een nationale identiteit, meen ik tot deze conclusie te kunnen komen: ik vind het helemaal niet erg van Vlaming te zijn. Vlaanderen is het lelijkste land van de wereld, maar er wonen de mooiste en de braafste mensen. Is het niet wonderbaarlijk deel uit te maken van dit volk?
LUC DE VOS
Comments are closed.